سه سرباز

کتاب سه سرباز، اثری‌ خواندنی و در عین حال نامترقب، از یکی از معروف‌ترین نویسندگان آمریکایی، جان دوس پاسوس است. تقدیر سربازی عادی‌ در بحبوحه جنگ جهانی اول که داستان را تبدیل به خاطره‌ای ماندگار از خود پاسوس کرده است. با اینکه زمان زیادی از این خاطره می‌گذرد‏‏‏‎، اما هنوز با داستان‌های جنگی دیگر مقایسه می‌شود. بیهودگی جنگ، موضوعی است که در رمان سه سرباز (Three Soldiers) بیش از هر چیز عنوان شده، چرا که خود جان دوس پاسوس (John Dos Passos) سال‌ها در خلال جنگ‌های داخلی آمریکا به عنوان طبال حضور داشته. اما در کتاب حاضر ماجراهایی جالب از سه سرباز را می‌خوانیم که در جریان جنگ جهانی دوم اتفاق افتاده است. سربازانی که به عنوان نماینده قشری در آمریکا انتخاب شده‌اند و دغدغه‌ها و حساسیت‌های خود را دارند. رمانی که می‌تواند جزء آثار برجسته ادبیات جنگ در آمریکا به شمار آید. پاسوس در کتاب سه سرباز نظاره‌گری از راه دور نیست بلکه شاهدی از دل مهلکه‌ است، شاهدی صادق که حاضر نیست نگاه و قلمش را به نفع یکی از گروه‌های متخاصم تغییر دهد و به نوعی تقلب در واقعیت متهم شود. پاسوس خود زمانی که جوان بود، اقلب در قالب فردی معترض ظاهر می‌شد، در همان دوران بود که ایده نوشتن سه سرباز به سرش زد و تصمیم گرفت کتابی برپایه تجربیاتش در جبهه و جنگ بنویسد. او معتقد بود در جنگ، کارگران به اسارت کشیده می‌شوند. شخصیت‌های داستان کتاب نیز در اسارت‌ دیده می‌شوند. که این اشاره‌ به جنگی دارد که از جمله عوارض جهان سرمایه‌داری است و انسان‌ها راهی برای فرار ندارند. موضوع آسیب‌شناسی جنگ و طرز نگاه سربازها به جنگ دارند، کاملا در رمان احساس می‌شود. سه سرباز، حکایت جوانانی است که در اوج غرور جوانی، به اجبار راهی سفری دهشتبار و شاید غیر قابل بازگشت شده‌اند. در 14 ژانویه 1896، جان رودریگو مدیسن (جان دوس پاسوس)، فرزند طبیعی لوسی آدیسن اسپریگ اهل پیترزبرگ ایالت ویرجینیا و جان رندالف دوس پاسوس، وکیل برجسته شرکت‌ها، در یکی از هتل‌های شیکاگو به دنیا می‌آید. او زندگی سیاسی پر فراز و نشیبی داشت. بعد از آغاز جنگ جهانی اول در ارتش خدمات پزشکی انجام می‌داد و رمان سه سرباز را نیز بر اساس تجربیاتش در جبهه نوشت. او جنگ را به عنوان ابزار نظام سرمایه‌داری برای به اسارت کشیدن کارگران مورد انتقاد قرار می‌داد و از صلح‌گرایی و اصلاحات اجتماعی حمایت می‌کرد. او دیدگاه‌های چپ داشت و کمونیست بود و علی‌رغم اینکه نویسندهٔ بسیار مهم و تاثیرگذاری است، به خاطر دیدگاه‌های کمونیستی و چپش کنار گذشته شده و به او چندان در آمریکا توجه نشده‌ است. علاوه بر سه سرباز، «تریلوژی یو اس ای»، «زمینی که برآنیم» و «ماجراهای یک مرد جوان» از آثار این نویسنده‌اند. در بخشی از کتاب سه سرباز می‌خوانیم: او، جان اندروز، زنده می‌ماند. و به نظر تصور ناپذیر می‌رسید که هرگز تسلیم شده باشد، گذاشته باشد انضباط خرد کننده او را در هم بشکند. خود را یک بار دیگر به وضوح درست همان گونه می‌دید که قبل از زیر و رو شدن ناگهانی زندگی‌اش دیده بود، پیش از آنکه به برده‌ای در میان بردگان تبدیل شود. باغی را به یاد آورد که در کودکی، در بعد از ظهرهای ملال آور تابستانی زیر درختچه‌های مورد می‌نشست و آن‌سوتر کشتزارهای ذرت خش‌خش می‌کردند و در هُرمِ آفتاب می‌درخشیدند و او برای خود خیال‌پردازی می‌کرد. روزی را به یاد آورد که لُخت وسط اتاق ایستاده بود و گروهبان سربازگیری اندازه‌اش می‌گرفت و معاینه‌اش می‌کرد. ناگهان دریافت زمانش را به یاد ندارد. می‌تواند تنها یک سال پیش باشد؟ با این همه همین یک سال فاتحه تمام سال‌های دیگر عمرش را خوانده بود. حالا اما، زندگی را دوباره شروع می‌کند. دیگر از این فروتنی چاپلوسانه در برابر چیزهای بی‌ارزش رها می‌شود. بی‌هیچ ملاحظه‌ای خودش خواهد بود. درد پاهایش به تدریج در زخم‌ها متمرکز می‌شد. مدتی با آن جنگید تا به فکرکردنش ادامه دهد، اما زق زق پیوسته آن در ذهنش رخنه می‌کرد تا آنکه سرانجام، با آنکه نومیدانه می‌خواست لابه‌لای خاطره‌های کم رنگش را بکاود تا همه آن چیزهایی را که روزگاری در زندگی‌اش آن چنان روشن و شورانگیز بود، هر چند ضعیف، به یاد آورد و برای خود سکوی تازه‌ای برای مقاومت در برابر جهان بسازد و زندگی را از نو از آنجا بیاغازد، دوباره همان تکه گوشت زخم خورده کج خلق شد، همان برده در هم شکسته در چرخ عصاری؛ دوباره به نالیدن افتاد. نور سرد خاکستری فولادی به درون بخش نفوذ کرد و نور زرد را ابتدا به رنگ سرخ در آورد و بعد ناپدید کرد. اندروز شروع به شمردن ردیف تخت‌های روبه رویش، و تیرهای تیره سقف بالای سرش کرد. به خود گفت این خانه باید بسیار قدیمی باشد، و این فکر به شکل مبهمی به هیجانش آورد. این که ملکه سبا به ذهنش آمده بود بامزه بود چرا که مدت‌ها می‌گذشت به این چیزها فکر نکرده بود. فهرست مطالب بخش 1: ساخت قالب بخش 2: فلز سرد می‌شود بخش 3: ماشین‌ها بخش 4: زنگار بخش 5: جهان بیرون بخش 6: زیر چرخ‌ها گاهشماری زندگی دوس پاسوس